Vandaag gaan we met Esther van Onna mee, die in Nguludi noodhulp gaat uitdelen. Rieneke kwam tot vorig jaar augustus regelmatig in Nguludi, als ze met Esther meeging om haar te helpen bij het verpleegkundig spreekuur. Er waren altijd veel mensen met hoge bloeddruk . Want het leven in Malawi mag dan relaxed lijken, veel Malawiërs zitten boordevol stress, angst en spanning. Bovendien gebruikt men in Malawi doorgaans veel zout en suiker. Allemaal factoren die bijvoorbeeld de bloeddruk geen goeddoen.
Nguludi ligt in een gebied dat in maart hard getroffen is door cycloon ‘Freddy’. In deze omgeving kwamen mensen om, raakten anderen dakloos en gingen oogsten verloren. Esther heeft zakken klaar gemaakt met daarin onder andere maïs, soja, een stukje zeep en een deken. Allemaal om uit te delen aan mensen die het hard nodig hebben. Vrijwilligers hebben lijsten opgesteld met daarop de namen van mensen en gezinnen die de gevolgen van de tropische storm aan den lijve hebben ondervonden en die zo’n noodpakket wel kunnen gebruiken. De afgelopen dagen is het voor Esther en haar medewerkers hard aanpoten geweest om de zakken klaar te maken. Vandaag gaan we met haar mee om alles uit te delen. Of beter: Esther gaat met ons mee, want we gaan met de auto die sinds gisteren op onze naam staat. Vanmiddag moet de auto voor uitvoerig onderhoud en enkele reparaties naar de garage, maar nu kunnen we er mee naar Nguludi.
Esther heeft mij (Gert) gevraagd om vandaag foto’s te maken. Dat doe ik maar wat graag: in de eerste plaats voor Esther, maar ook voor onszelf.
Wachten en uitleggen
Als we rond kwart voor tien aankomen, is het nog niet zo druk. Natuurlijk weten we wel dat Malawiërs geen mensen van de klok zijn – er is immers zóveel in het leven dat belangrijker is dan de klok! –, maar toch hadden we rond dit tijdstip al meer mensen verwacht. Er wordt immers wat uitgedeeld – dat wil je toch niet missen? Is er iets misgegaan in de communicatie? We weten het niet. Maar na enig wachten komen de mensen wel, en tenslotte is het een drukte van belang. Vooral vrouwen, zoals altijd. Stoelen zijn er niet, maar dat is men hier niet anders gewend: iedereen gaat gewoon op de grond zitten. Vergissen we ons, of zijn veel mensen iets netter gekleed dan anders?
Esther laat de mensen zien wat er in de zak zit die ze mee krijgen. Ze drukt de mensen op het hart: voordat je hier weggaat, moet je controleren of alles erin zit: “als er iets ontbreekt, kom je naar ons toe!” Iemand uit de schare krijgt de gelegenheid om te vertellen wat haar is overkomen de afgelopen tijd. Ze doet dat in het Chichewa – we kunnen het jammer genoeg niet goed volgen –, maar de anderen geven verschillende keren blijk van hun instemming: zo is het gegaan!
Een bemoedigend woord
Dan geeft Esther mij het woord. Ze had me gevraagd om “een bemoedigend woord” te spreken. Per slot van rekening ben ik dominee. Zo gaat dat in Malawi. Best lastig, want ik voel het contrast: de mensen vóór me hebben zoveel meegemaakt, en wat heb ik dan als rijke, niet door dit onheil getroffen buitenstaander te zeggen? Maar ik besef ook, dat dat vooral Nederlands getob is. De meeste Malawiërs voelen dat niet zo – die vinden alleen al troost in het feit dat een dominee (en dan nog een van ver weg) bij hen is en hen toespreekt. Voor hen voelt het als een eer.
Toch begin ik ermee om iets daarvan te markeren: “In Nederland hebben we de berichten gehoord en gelezen, we hebben de beelden gezien van wat cycloon ‘Freddy’ in het zuiden van Malawi heeft aangericht. We werden er stil van, we hebben er geen woorden voor. Jullie hebben het van nabij meegemaakt, zijn erdoor getroffen. Hoe zou ik jullie kunnen bemoedigen? Dat kan ik helemaal niet. Maar daarmee is niet alles gezegd. Als wij mensen bemoediging nodig hebben – jullie of ik –, dan is er maar één die dat echt kan: God.” Om me heen hoor ik dat mensen daarmee instemmen, alsof ze zeggen: “Zo is het! Alleen God is onze hoop in barre tijden.” Ik lees in het Chichewa een paar verzen voor uit Jesaja 43 – we hebben ze zondag (eerste paasdag, doopdienst) ook in Uitwijk gelezen:
“Wees niet bang, want Ik zal je vrijkopen, Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij! Moet je door het water gaan – Ik ben bij je; of door rivieren – je wordt niet meegesleurd. Moet je door het vuur gaan – het zal je niet verteren, de vlammen zullen je niet verschroeien. Want Ik, de HEER, ben je God, de Heilige van Israël, je redder.”
In deze context klinken zulke woorden toch weer heel anders dan zondag in Uitwijk. Maar ook hier zijn het krachtige woorden, vooral omdat het licht van Goede Vrijdag en Pasen erover valt. De woorden uit Jesaja 43 braken compleet stuk op Goede Vrijdag: alle hoop vervlogen, een en al duisternis, meegesleurd door de doodsrivier, ondergang, geen toekomst meer. Toch bleek dat niet het laatste woord. In de verrassende opstanding van Jezus werden de woorden van Jesaja alleen maar bevestigd: in de diepste diepten laat God ons niet omkomen en houdt Hij ons vast. “Ik ben bij je!”
“Vandaag onderstreept God dat in het steunpakket dat jullie ontvangen. Daar hebben mensen voor betaald, anderen hebben er hard aan gewerkt om het voor elkaar te krijgen. Maar ten diepste is het een geschenk van God, waarin Hij zegt: Ik ben met je. Ook nu. Juist nu.” Hassan vertaalt in het Chichewa, ik geloof dat hij dat fantastisch doet.
Ik doe een gebed, daarna kan de uitdeling beginnen. Een voor een worden de namen afgelezen van wie een steunpakket ontvangt. Meestal staat er iemand op, loopt naar voren, neemt de zak in ontvangst en plaatst de zak op het hoofd. Een pakje frisdrank en een mandazi (lijkt enigszins op een oliebol) krijgen ze ook. Soms is iemand niet aanwezig en vraagt iemand het voor hem of haar in ontvangst te mogen nemen. Een enkele keer ontstaat er wat onenigheid onder de mensen: gaat dit wel eerlijk en goed?
Van stichtelijk woord naar stichting…
Het loopt uit. Ik heb veel foto’s kunnen maken. Het was indrukwekkend om het mee te maken. We vertrekken eerder dan Esther en haar team, want we moeten onze auto op tijd bij de garage brengen. Gek, op zo’n dag moet dat soort dingen ook gebeuren: auto naar de garage, autoverzekering regelen, naar de bank… Het leven gaat door.
In de stad eten en drinken we wat. Daar waren we halverwege de middag wel aan toe. Aan het begin van de avond haken we online even aan bij de feestelijke ontmoeting in Rijnsburg: vandaag is bij de notaris de stichting Care4Malawi officieel opgericht. Een mijlpaal, het begin van een avontuur. We kijken uit naar de komende maanden. In Nederland hebben prachtige mensen zich verbonden aan de stichting, maar vooral aan mensen in Malawi die het zwaar te verduren hebben. Daar worden we blij van…